Kancelaria Radców Prawnych Górski&Szetela

Jeśli zdecydujesz się na  umożliwienie korzystania z utworu stworzonego przez Ciebie, rodzi się kolejne pytanie – jaki wariant wybrać? Nie jest to kwestia oczywista, gdyż nawet licencja udzielona na czas nieokreślony, rodzi skutki prawne inne niż umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych. Zatem, istotą jest trwałość poszczególnych rozwiązań oraz możliwość korzystania z utworu.

Załóżmy, że jesteś osobą prowadzącą działalność gospodarczą, która zleci wykonanie znaku towarowego profesjonalnej firmie. W jaki sposób powinieneś zadbać o prawa autorskie do stworzonego „logo”? Czy powinieneś zadbać o przeniesienie  autorskich praw majątkowych? A może  wystarczy skorzystać z licencji?

W omawianym przykładzie najlepszym rozwiązaniem będzie przeniesienie autorskich praw majątkowych, ponieważ powinno zależeć Ci na tym abyś zawsze mógł ze stworzonego znaku korzystać. Przynajmniej do czasu, aż nie stwierdzisz, że czas go zmienić.Gdybyś zdecydował się na skorzystanie z udzielonej przez twórcę licencji musiałbyś liczyć się z konsekwencjami, że prawdopodobnie  kiedyś wygaśnie prawo do korzystania ze znaku. Decydując się na umowę o przeniesieniu autorskich praw majątkowych masz pewność, że prawo do korzystania ze stworzonego znaku przejdzie na Ciebie w sposób trwały.

Jak wskazaliśmy w omawianym przykładzie, zasadniczo przeniesienie autorskich praw majątkowych cechuje się trwałością i  jest to rozwiązanie właściwe dla sytuacji, w której twórca godzi się z całkowitym przeniesieniem praw majątkowych do utworu na nabywcę. Co prawda zdarzają się czasowe przeniesienia praw, co w konsekwencji powoduje powrót ich do autora, lecz zdarza się to rzadko. Niemniej jednak, podczas sporządzania umowy, szczególnie w charakterze nabywcy, należy zwrócić uwagę czy nie wprowadzono zapisów odnoszących się do kwestii powrotu praw do twórcy. Jeśli takie występują, to warto zastanowić się czy takie przeniesienie praw autorskich nas satysfakcjonuje.

W odróżnieniu od umowy o przeniesienie praw autorskich, licencja co do zasady cechuje się czasowością. Zatem to tylko od stron zależy, ile w rzeczywistości będzie trwał okres licencji, gdyż nawet ta zawarta na czas określony może zostać wypowiedziana z zachowaniem terminów umownych, a w razie ich braku na rok naprzód, na koniec roku kalendarzowego. Oczywiście może się zdarzyć, że z różnych względów do wypowiedzenia nie dojdzie i wtedy, w rzeczywistości trwać będzie dożywotnio. Jednak ważna jest znajomość przepisów prawa w tym zakresie, szczególnie podczas wyboru formy jak i podpisywania samej umowy. Biorąc pod uwagę praktyczne skutki, można wyodrębnić następujące warianty licencji tj. na czas nieokreślony, a także określony do 5 lat oraz określony na dłuższy okres, chociaż w takim przypadku po upływie 5 lat będzie ona uważana za zawartą na czas nieokreślony. Przy czym licencja zawarta na czas określony, co do zasady nie może być wypowiedziana przed upływem okresu określonego w umowie, chyba że strony określą w niej wyjątkowe sytuacje to umożliwiające. Natomiast licencja zawarta na czas nieokreślony może być wypowiedziana zawsze. Reasumując, podczas zawierania umowy licencyjnej należy zwrócić uwagę na kwestie związane z możliwością jej wypowiedzenia, zarówno w przypadku umów zawartych na czasu określony,  jak i nieokreślony.

A teraz przyjmijmy, że jako programista, stworzyłeś innowacyjny program komputerowy. Jednakże, jako młoda osoba nie posiadasz odpowiedniego kapitału, aby rozpocząć działania marketingowe. Dobrym rozwiązaniem będzie znalezienie firmy zainteresowanej nabyciem licencji w zamian za pomoc w przeprowadzeniu kampanii reklamowej. W tym przypadku bardziej właściwą umową będzie umowa licencji. Dlaczego? Ponieważ programista nie straci na zawsze swoich praw autorskich. Licencjobiorca zostaje jedynie uprawniony do określonej eksploatacji programu zgodnie z treścią umowy. Podkreślić należy, że licencja zostaje udzielona na określony czas np. 5 lat. Gdy programista zdecyduje się na umowę licencji licencjobiorca przez 5 lat będzie mógł korzystać z programu komputerowego.

Różnice pomiędzy umową o przeniesienie autorskich praw majątkowych, a udzieleniem licencji  nie kończą się jednak na kwestiach „trwałości” wymienionych umów. Podczas ich sporządzania należy pamiętać, że twórca przenosząc autorskie prawa majątkowe  „traci” prawo do korzystania z utworu w zakresie przewidzianym w umowie. Inaczej jest w przypadku udzielania licencji, która może wiązać się z wyłącznym korzystaniem z utworu przez podmiot wskazany (licencja wyłączna) oraz możliwością udzielania licencji kolejnym podmiotom (licencja niewyłączna).

Posługując się przykładem młodego programisty umowę licencji można podzielić na licencję wyłączną i niewyłączną. W przypadku licencji niewyłącznej sprawa jest nieco prostsza. Twórca upoważnia inne osoby do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji. W przypadku licencji wyłącznej umowa zastrzega wyłączność korzystania z utworu w określony sposób.

Kolejną istotną różnicą, pomiędzy umową o przeniesienie autorskich praw majątkowych, a udzieleniem licencji jest możliwość dalszego dysponowania utworem. W braku wyraźnego postanowienia o przeniesieniu prawa, uważa się, że twórca udzielił licencji.

Podsumowując: różnica tkwi w szczegółach. Przy umowie o przeniesieniu autorskich praw majątkowych nie potrzeba żadnego dodatkowego postanowienia pozwalającego na ich dalsze przenoszenie. Dopiero gdy chcesz zakazać dalszego przenoszenia, musisz wprowadzić stosowne postanowienie. Zaś przy umowie o udzielenie licencji musimy zawrzeć  wyraźne uprawnienie licencjobiorcy do dalszego udzielania licencji. W przeciwnym wypadku nie można udzielić dalszych sublicencji.